موقعيت و تاريخچه
روستاي ناهوک از توابع بخش جالق شهرستان سراوان ، با مختصات جغرافيايي 62 درجه و 20 دقيقه طول شرقي و 27 درجه و 37 دقيقه عرض شمالي ، در فاصله 25 کيلومتري شمال غربي جالق و در 35 کيلومتري سراوان قرار گرفته است. اين روستا از غرب، به روستاي کوشكوک و از جنوب غربي به روستاي کوپک محدود ميشود. روستاي ناهوک با ارتفاع 1300 متر از سطح دريا، اقليمي گرم و خشک دارد. رودخانه فصلي ناهوک از مرکز روستا عبور ميکند.
از تاريخچه ي اين روستا ، اطلاع دقيقي در دست نيست ولي سنگ نگارههاي بسيار قديمي و بديع پيرامون آن نشانگر قدمت آن است. ناهوک نگارخانهاي از سنگ نبشتهها و نقوش حکاکي شده بر سنگ است که بر اساس آن، مورخين و باستانشناسان، عمر روستا را بيش از هزار سال تخمين ميزنند. مردم روستاي ناهوک به زبان بلوچي سخن ميگويند، مسلمان و اهل تسنن هستند.
الگوي معيشت و سکونت
براساس سرشماري سال 1375، روستاي ناهوک در حدود 3593 نفر جمعيت داشته است که در سال 1385، به 1984 نفر کاهش يافته است.
اقتصاد روستاي ناهوک بر پايه فعاليتهاي زراعي، باغداري و دامداري استوار شده است. گروهي از مردم نيز، در امور خدماتي و توليد صنايع دستي اشتغال دارند. محصولات زراعي اين روستا مشتمل بر گندم و جو است. باغداري نيز با توليد خرما ، انجير، توت ، زردآلو ، انار و انگور رونق دارد. گوشت و انواع لبنيات مرغوب از محصولات دامي روستاست. سوزندوزي از مشاغل پردآمدزاي مردم روستاي ناهوک است.
روستاي ناهوک با بافت مسکوني متراکم در ميان دره استقرار يافته است. بافت مسکوني آن از سنت معماري منطقه تأثير پذيرفته است. پيرامون اين روستا را باغات و درختان نخل دربرگرفتهاند. خانههاي روستا عمدتاً در يک طبقه با سقف مسطح، ديوارهاي ضخيم و پنجرههاي کوچک احداث شدهاند.
حياط خانهها، اغلب وسيع همراه با انبار غله و علوفه است. مصالح عمده به کار رفته در بناي خانهها شامل خشت، گل، کاه و چوب درختان است. در ساخت خانههاي جديد از آجر و آهن نيز استفاده ميشود.
جاذبههاي گردشگري
استقرار درهاي ، مزارع سرسبز ، قنات بي نظير و باغهاي ميوه و نخلستان ، چشمانداز جذاب و زيبايي پديد آوردهاند. منطقه ي سردشت میانه ای از اعتدال طبیعت است كه در روستاي ناهوک واقع است و دارای دیدنیهای زیبای همچون : سیکندر، گري ، گرواني ، جوري ، دروازه ي دلونگ و معروفت تر از همه آبشار چوتین گون است.
اين روستا جاذبه هاي تاريخي قابل توجهي دارد، که از مهمترين آنها عبارتند از :
سنگ نبشته پيرگوران
بر سينه صخرهاي دركنار رودخانه ي فصلي روستاي ناهوك، نقوشي حکاکي شده که بنا بر منابع محلي به زرتشتيها مربوط ميباشد. اين سنگ نبشته، به پيرگوران شهرت دارد و از آثار جالب توجه اين روستا به شمار ميرود.
سنگ نگارههاي درّه ي نگاران
سنگ نگارههاي دره نگاران ناهوك شهرستان سراوان يادگار هزارههاي پيش از تاريخ است.
براساس بررسيهاي تاريخي و باستان شناسي، اين سنگنگارهها به دوره شکار مربوط است و قدمت آن را در حدود ده هزار سال تخمين ميزنند.
"نگاران" همان گونه كه از نام آن پيداست برگرفته از نگارگريهاي اصيل و تحسين برانگيز نگارگرهاي دورانهاي گذشته خصوصا پيش از تاريخ است . درّه ي نگاران ناهوك را در واقع بايد يك نگارخانهاز نگاران هزارههاي گذشته اين منطقه دانست . در اين محل انبوهي از نقوش اصيل و قابل مطالعه وجود دارد كه با توجه به منطقه نسبتا محدود آن با دارا بودن چندين هزار نقش و نگار بايد آن را بزرگترين مجموعه سنگ نگاره شناخته شده در ايران محسوب كرد. به عقيده كارشناسان با اندكي تامل به مجموعه نقوش دره نگاران ميتوان دريافت كه مهاجران ومهاجمان درهزاره قبل از ميلاد مسيح به اين سرزمين وارد شدهاند.
نقوش درّه ي نگاران كه اكثراَ نقوش انساني و حيواني هستند ، به سه دوره ي قديم ، ميانه و جديد تقسيم ميشوند كه دروه ي قديم به حدود هزارههاي چهارم تا هشتم برمي گردد.
سالخوردگان، پیرمردها و کماشان روستا ی ناهوک نيز نقل مي كنند که پدران آنها اين نقوش را ديده و از آنها ياد كرده اند و در هر صورت قدمت اين نقوش را به گذشتههاي بسيار دور نسبت ميدهند.
نگاران چیست؟
نگاران مجموعه اي از سنگ نوشته ها وکتیبه های به زبان تصویر است که در دنیا بی نظیرند. این مجموعه به عنوان بزرگترین مجموعه ي نوشته های باستانی در خاورمیانه و در تمدّن شرق محسوب می شود. بر اساس اعلام نظر کارشناسان باستان شناس سیر تاریخی این سنگ نوشته ها از پیش از تاریخ تا زمان ساسانیان است. جالب است بدانید این مجموعه حتّی در آثار باستانی استان ثبت نگردیده است اما شهرت جهانی دارد. با توجه به مطالعات محدود صورت گرفته در درّه ي نگاران این سنگ نوشته های موجود در جهان منحصر به فرد اعلام شده اند. و ما و مردم ناهوک تلاش می کنیم این سنگ نگاره ها در جهان به ثبت برسند تا سیاستمدارن و افراد سیاحتی از این منطقه دیدن کنند.
نگاران کجاست؟
در آخرين لايه هاي جنوبي شهرستان سراوان درّه اي تاريخي وجود دارد که پس از طي 70 کيلومتر از شهر سراوان در مسير روستاي ناهوک و راه پر پيچ و خم در انتهاي دشت وسيع آبرفتي دره اي پر آب و با صفا عظمت طبيعت الهي را به رخ همگان مي کشد. در ميان اين همه زيبايي، مجموعه اي کم نظير از نقش و نگار کنده شده بر روي سينه سنگ ها و صخره ها به چشم مي خورد که نظر هر بيننده اي را به خود جلب مي کند. نگاران دره ای است زیبا اما با محیط کویری که در گذشته سرسبز و شکارگاهی عظیم بوده است .
نگاهي ژرف به نگارگري ها
انسان در اعصار گذشته بويژه در دوران پيش از تاريخ براي انتقال پيامها و مفاهيم ذهني خود اقدام به ترسيم ياايجاد نقوش وعلائم روي سطوح مختلف کرده است. سنگ نگارهها يکي از منابع مطالعاتي پژوهشگران در کنار ساير آثار برجاي مانده از زندگي بشر در ادوار گذشته به شمار ميروند که اکنون در اين منطقه در دسترس علاقه مندان به آثار باستاني قرار دارد.
از جمله روشهاي تعيين قدمت سنگ نگارهها بررسي دقيق گذشته زمان و تأثير عوامل فرسايش بر روي نقش کندههاست که تا حدّ زيادي اصالت آن را مشخص ميکند. سنگ نگارهها به نوعي هنر دستان مردان را در آن زمان نشان مي دهد که با ذهني زيبا به زندگي ، با دو شکل " نقوش برجسته " و " نقوش كنده " حك مي كردند. نقوش کنده توسط مردان شکارگر يا گلهدار به دلايل و مقاصد گوناگون ترسيم شده به طوري که نقوش ترسيم شده بر روي صخرههاي درّه ي نگاران عموماً نمادين است که از اصالت خاصي برخوردارند.
از روي وضع ظاهر و شيوه ي اجراي نقش و موضوعات نقوش ميتوان به قدمت و پيشينه ي کهن و تاريخي آن و منطقه پي برد ، نقوش انساني به صورت ملبس يا برهنه و نقوش حيواني مانند اسب، الاغ وحشي، مار،گاو، سگ و روباه و پرنده با هنر دستان همين مردمان ترسيم شده است.
به اعتقاد بسياري از کارشناسان سنگ نگاره ها از اهميّت خاصي در مطالعات جوامع بشري در عصر پيش از تاريخ برخوردارند به طوري که در زماني که خط کتابي وجود نداشت مردم براي انتقال مفاهيم ذهني خود به ديگران از اينگونه شيوه ي ارتباطي استفاده مي کردند.
با نگاه اجمالي به بلوچستان بخوبي به ناهمواريها وکوهستانهاي فراوان وآب وهواي متنوع آن آشنا مي شويم.
وجود رودخانه هاي کوچک وبزرگ در ميان درّه هاي کوهها ، آبشخوري مناسب براي حيوانات وبه همين نسبت شکارگاهي مناسب براي شکارچيان در زمانهاي قديم محسوب مي شود که سطوح نسبتاَ صاف و هموار صخره ي کوهها را محل مناسبي براي ترسيم و ثبت وقايع روزمره عصر پيش از تاريخ رقم زده است.
انسان شکارگر درتــداوم سنت نگارگري ونقاشي دهها هزار ساله غارها به ترسيم طبيعت وحش پيرامون خود اقدام کرده است.
در شهرستان هاي مختلف بلوچستان نگارکنده يا سنگ نگاره و در مواردي نقاشيهاي فراواني را مي توان بر روي سينه سنگها ديد که در ادوار مختلف به تناوب ايجـــا د شده اند.
اکنون بخوبي اين هنر در شهرستان هاي سراوان ، خاش ، نيکشهر ، قصرقند و ايرانشهر قابل مشاهده است که متأسفانه خيلي ها از آن بي اطلاع اند. سنگ نگاره هاي شهرستان سراوان رشته کوه هاي سياهان در شمال اين شهرستان در خود تعداد از اينگونه محل هاي داراي حکاکي هاي صخره اي رادر خود جاي داده است.
اين رشته کوه از يک سو از ناحيه سرحد بلوچستان و حوالي تفتان شهرستان خاش به نام کوههاي "مورپيش" و "گزور" شروع و در ادامه ي مسير به سوي شرق از شمال شهر سراوان مي گذرد و در ناحيه مرزي کوهک از مرز شرقي کشور ايران خارج و در محلي به نام سبز کوه در حوالي شهر پنج گور وارد کشور پاکستان مي شود. اين رشته کوهها پس از عبور از شهر کويته با مرتفع ترين قله آن به نام بز کوه موسوم به کوههاي سليمان شناخته مي شود. در ميان اين رشته کوه در شمال شهر سراوان دره هاي متعددي وجود دارد که در اکثر آنها اين گونه نقوش ديده مي شود.
از مهمترين مناطق شهرستان سراوان که در آن از اينگونه سنگ نـگاره ها شناسايي شده، مي توان به کوه مهرگان ، درّه ي کنديک ، درّه ي شير و پلنگان ، درّه ي دار ، درّه ي درو ، درّه ي هلي ، کوه توتان سب و سوران و نقاشي هاي صخره اي پيرگوران روستاي ناهوک و سنگ نگاره هاي سر دشت ناهوک در درّه ي نگاران اشاره کرد.
نقوش اين سنگ نگاره به ادوار مختلف زندگي بشر از حدود 10هزار سال قبل تا دوران معاصر تعلق دارد که ايجاد برخي نقوش جديد باعث محو نقوش قديمي تر شده است.
به درستي با اين همه عظمت مي توان نگاران را بزرگترين مجموعه معرفي و شناخته شده سنگ نگاره درايران معرفي کرد که در واقع نگار خانه اي زيبا و جالب توجه از نگار گران هزاران سال گذشته را در معرض ديد علاقه مندان قرار داده است.
نگار در نگاران حکایت فرهنگ است فرهنگی به استواری تاریخ و تمدنی درخشنده و تابناک ، نگار در نگاران مجموعه ای است از تلاش مردمان بلوچ برای بودن وماندن.
نظرات شما عزیزان:
محمد 
ساعت12:07---24 مرداد 1393
دیدگ بلوچ 
ساعت15:33---1 فروردين 1393
خدابخش رئيسي 
ساعت9:42---8 مرداد 1392
سلام خسته نباشيد برادر .تشكر
مهسا 
ساعت18:41---18 بهمن 1391
میشه عکسایی از ناهوک بذارین من خیلی از ناهوک خوشم میاد
پاسخ:چشم
ناصر 
ساعت18:05---11 دی 1391
وبلاگ زیبایی بود خسته نباشی داداش
پاسخ:تشکر
محمد 
ساعت12:07---8 آذر 1391
سلام داداش خسته نباشی وبلاگ خوبیه فقط شمال ناهوک کوشکوک و جنوب آن کوپکه
mohammad sam 
ساعت15:59---18 مهر 1391
سلام زنده باد تی وطن وشین سبز واباد ومردمان خون گرم با خدا
رضا بلوچ 
ساعت13:50---5 تير 1391
من عاشق روسنتای ناهوگم با مردمان شریفش